Του Δημήτρη Παπανδρέου
Το 1982, η Yamaha εγκατέλειψε για πάντα τις ΤΖ 500 (OW 53) με την διάταξη των τεσσάρων κυλίνδρων εν σειρά, μια και η ήττα της το 1981 απο τον Μαρκο Λουκινέλλι με το Suzuki RGB Square four έκανε επιτακτική την αναζήτηση μιας πιο μοντέρνας σχεδίασης (το μεγάλο πλάτος των εν σειρά τετρακύλινδρων εκείνης της εποχής ήταν το μεγαλύτερο μειονέκτημά τους, γιατί επηρέαζε αρνητικά το κράτημα, και ιδίως τις γρήγορες αλλαγές κλίσης).
To μεγάλο αστέρι των Grands Prix 500, ήταν αναντίρρητα ο Κέννυ Ρόμπερτς, που είχε κατακτήσει τους τίτλους του 1978, 1979 και 1980, και η απώλεια του τίτλου το 1981 αποδίδετο (απο τους ειδικούς) κυρίως στην υστέρηση της Υamaha 500 έναντι της Suzuki. Ετσι το εργοστάσιο εγκατέλειψε οριστικά τα εν σειρά μοτέρ, και παρουσίασε την ΥΖR OW 60, την πρώτη V4 500, που αρχικά αναφερόταν και σαν “square four” (τετράγωνη διάταξη) λόγω των δύο στροφάλων.
Η μοτοσυκλέτα εκείνη, έκανε την πρώτη της εμφάνιση τον Μάρτιο του 1982 στον πιο διάσημο αγώνα της Αμερικής, στα 200 μίλια της Daytona, και στη κορυφαία Κατηγορία F1 όπου έτρεχαν δίχρονες racers έως 750 c.c. και τετράχρονες 1000 c.c. Τα φαβορί, ήταν οι τρομερές Yamaha TZ 750 OW 31, και πράγματι, το 1982 νικητής ανεδείχθη ο Γκραιμ Κρόσμπυ με την TZ 750, ενώ ο ταχύτατος Ρόμπερτς εγκατέλειψε απο σπασμένο μοτέρ με την καινούργια 500 V4. Και η αλήθεια είναι ότι η νέα, πιο σύγχρονη, μοτοσυκλέτα δεν τα κατάφερε ούτε στα GP εκείνης της πρώτης χρονιάς της, με τον Ρόμπερτς τελικά να έρχεται τέταρτος στη βαθμολογία, ενώ πρωταθλητής 1982 ήταν ο Ουνσίνι (και πάλι με Suzuki), δεύτερος ο Κρόσμπυ με Yamaha, ενώ τρίτος ήταν ο νεαρός Φρεντυ Σπένσερ με την ολοκαίνουργια τρικύλινδρη Honda NS 500, στην επιστροφή του Big H στα Grands Prix 500 μετά απο 15 χρόνια.
Επειδή τα 200 μίλια της Daytona εξασφάλιζαν υψηλές πωλήσεις στην μάρκα που κέρδιζε (τέτοια ήταν η σημασία αυτού του αγώνα στην μεγαλύτερη αγορά του κόσμου που τότε ήταν οι Η.Π.Α.), τα εργοστάσια τον αντιμετώπιζαν διαφορετικά, και ξεχωριστά από το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα ταχύτητας GP 500. Eτσι, όταν οι τεχνικοί της Υamaha είδαν ότι το δίχρονο 500 δεν μπορούσε να αντέξει την πίεση των “flat out” 200 μιλίων, που ουσιαστικά ήταν ένας αγώνας “ημι-αντοχής”, και επειδή οι ΤΖ 750 είχαν πια ξεπεραστεί, έφτιαξαν για την Daytona του 1983 ένα “Daytona special”, την ΟW 69, με ένα καινούργιο μοτέρ 680 κυβικών εκατοστών στο πλαίσιο της (βελτιωμένης, γενικά, για το ’83) OW 60. To μοτέρ είχε διαφορετικά κάρτερ, στρόφαλο, έμβολα, κυλίνδρους, κεφαλές, ψυγείο, εξατμίσεις κτλ., ενώ το πλαίσιο, τα φρένα και οι αναρτήσεις ήταν όμοια με της OW 60, η οποία δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι για το 1983 είχε αποκτήσει αλουμινένιο πλαίσιο (κλειστό περιμετρικό) με σωλήνες τετραγωνικής διατομής (έναντι του παρόμοιου αλλά ατσάλινου του ’82), μια και τα Deltabox δεν είχαν εμφανιστεί ακόμα.
Οι διαστάσεις αυτής της “Daytona special” YZR OW 69 ήταν 64×54 mm και ο κυβισμός έφτανε τα 695 c.c., αν και στην Daytona δηλώθηκε σαν 680. Οσο για την ισχύ του, αρχικά η Yamaha στόχευε στους 150 ίππους, αλλά…
Αλλά όταν ο Κέννυ Ρόμπερτς και ο Εντυ Λώσον εμφανίστηκαν με τις OW 69 στα χρώματα της Yamaha USA και με τα νούμερα 2 και 21 στα φαίρινγκ, οι YZR τους έδειξαν πως είχαν μεγαλύτερη συγγένεια με μαχητικά αεροσκάφη παρά με μοτοσυκλέτες, γιατί ήταν τόσο γρήγορες ώστε περνούσαν τους άλλους αναβάτες στην ευθεία σαν να ήταν σταματημένοι! Η τελική τους ταχύτητα είχε ανακοινωθεί σαν “μεγαλύτερη των 300 χ.α.ω.”, αλλά στις δοκιμές ο Ρόμπερτς πίεσε το μοτέρ φτάνοντας το όριο των σ.α.λ., και πέρασε τα 320 χ.α.ω.! Οσο για την πραγματική ιπποδύναμη, ήταν γύρω στους 175 ίππους, κάνοντας την OW 69 την πιο δυνατή και πιο γρήγορη δίχρονη αγωνιστική μοτοσυκλέτα της Ιστορίας.
Παρ’ όλα αυτά, οι Ρόμπερτς και Λώσον δεν είχαν μια εύκολη μέρα στον αγώνα, και όπως απεδείχθη, δεν θα είχαν ούτε μια καλή χρονιά στα Grands Prix 500 στην Ευρώπη. Ο λόγος ήταν ότι η Ηonda είχε ρίξει δύο άσσους στην Αμερικάνικη πίστα, αποφασίζοντας να δηλώσει και τις τρικύλινδρες δίχρονες NS 500 για τα 200 μίλια, μαζί με τις τετράχρονες FWS 1000. Αναβάτες, οι οδηγοί της στα GP, δηλαδή ο νεαρότατος και πανγρήγορος Φρέντυ Σπενσερ σε κορυφαία φόρμα, και ο Ρον Χάσλαμ. Ηταν ένας αγώνας γοήτρου, μεταξύ των δύο κορυφαίων εργοστασίων, που πέραν της εμπορικής του σημασίας θα λειτουργούσε καταλυτικά και για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα που άρχιζε λίγες εβδομάδες μετά. Ακόμα, ο Κέννυ Ρόμπερτς είχε ανακοινώσει ότι το 1983 θα ήταν η τελευταία του χρονιά στους αγώνες (και στην Daytona), γιατί όντως στόχευε στην αποχώρηση εν δοξα και τιμή, έχοντας (όπως ήλπιζε) κατακτήσει τον τέταρτο τίτλο του. Η Ιστορία θα είχε αντίθετη άποψη, αλλά κανείς δεν μπορούσε να το ξέρει τον Μάρτιο του 1983, όταν έπεσε η σημαία για τα 200 μίλια της Daytona.
Η Ηοnda NS 500 ήταν μια μικρή, ελαφριά και γρήγορη μοτοσυκλέτα, με πολύ μεγάλη ευελιξία στα κλειστά κομμάτια, χάρη και στον εμπρός τροχό των 16 ιντσών (οι Υamaha για πρώτη φορά χρησιμοποίησαν εμπρός τροχό 17″-το στάνταρντ της εποχής ήταν οι 18 ίντσες). Οι τρομερά δυνατές Υamaha ήταν άπιαστες στην ευθεία, αλλά ο Σπένσερ τις έφτανε με ευκολία στο εσωτερικό, πιο κλειστό, κομμάτι της πίστας! Και όλα αυτά μπορεί να τα παρακολουθήσει κανείς λεπτό προς λεπτό στο βίντεο (στο τέλος το link), γιατί ο ανταγωνισμός Yamaha-Honda καθώς και ο αγώνας μεταξύ του βετεράνου Ρόμπερτς (στα 31) και του νεαρού διεκδικητή Σπένσερ (στα 21) είχαν πάρει τέτοια δημοσιότητα, ώστε για πρώτη φορά τα 200 μίλια της μοτοσυκλέτας μεταδόθηκαν ζωντανά απο την τηλεόραση!
O Kέννυ Ρόμπερτς, με την τεράστια πείρα και την ευρηματικότητα σε ό,τι κι αν έκανε εντός ή εκτός πίστας, είχε “επινοήσει” ένα τρόπο οδήγησης με αλλαγή γραμμών για να φυλάξει το πίσω του λάστιχο, που καταπονείτο απο τη δύναμη της μοτοσυκλέτας του. Ο Λώσον οδηγούσε όπως θα έκανε σε όλη του την καρριέρα: Πολύ γρήγορα και πολύ σταθερά, σαν μετρονόμος. Αλλά ο Σπένσερ με το NS 500, παρ΄ότι έχανε ΠΟΛΥ στην ευθεία, έπιανε τους οδηγούς της Yamaha στο πρώτο φρενάρισμα, και ήταν εμφανώς πιο γρήγορος σε όλο το εσωτερικό κομμάτι της πίστας, χωρίς βέβαια να του είναι εύκολο να προσπεράσει. Τελικά, μετά τον πρώτο ανεφοδιασμό, ο Λώσον ήταν πρώτος, ο Σπένσερ δεύτερος και ο Ρόμπερτς αρκετά πισω, τρίτος. Όμως, ο King Kenny (2) τους έφτασε, και μετά το 7′.3” στο video μπορείτε να δείτε πως πέρασε τον Σπένσερ (19) απο δεξιά και τον Λώσον (21) απο αριστερά, παίρνοντας την πρωτη θεση που θα διατηρούσε μέχρι το τέλος.
Αλλά το μοτέρ του ΝS 500 δεν άντεξε την πίεση, όπως δεν είχε αντέξει και το μοτέρ της Yamaha τον προηγούμενο χρόνο: Πρώτα ο Χάσλαμ και στη συνέχεια ο Σπένσερ εγκατέλειψαν (ο Σπένσερ απο κιβώτιο ταχυτήτων, όπως δηλώνει στο video), και οι Ρόμπερτς και Λώσον έφεραν τις OW 69 στις δύο πρώτες θέσεις. Από ότι μπορεί να δει κανείς, ο Σπένσερ είχε μεγάλες πιθανότητες να κερδίσει γιατί ήταν πιο γρήγορος, αλλά στα 200 μίλια μετράνε πολλά πράγματα (τελική, αντοχή, λάστιχα), οπότε είναι άγνωστο το πως θα εξελισσόταν η κατάσταση μέχρι το τέλος, και τι αποθέματα μπορεί να είχε ο Ρόμπερτς. Μόλις ο αγώνας τελείωσε, οι μοτοσυκλέτες φορτώθηκαν σβέλτα και εστάλησαν στο εργοστάσιο της Yamaha στην Ιαπωνία, και κανείς δεν θα τις ξανάβλεπε μέχρι τo 1984!
Η συνέχεια εκείνης της χρονιάς (1983) ήταν συγκλονιστική στα GP 500 καθώς ο Φρέντυ Σπένσερ κατέκτησε τον πρώτο του τίτλο στον τελευταίο αγώνα της σαιζόν στην Ιμολα (“τον αγώνα του αιώνα”, όπως τον αποκαλούσε ο Τύπος της εποχής), έναν αγώνα στον οποίο είχα την τύχη, την τιμή και το προνόμιο να συμμετέχω με την ΤΖ 500, βλέποντας “απο μέσα” τους δύο Τιτάνες της μοτοσυκλέτας να μονομαχούν μέχρι τέλους! Και ο Κέννυ Ρόμπερτς τελικά αποσύρθηκε απο τους αγώνες, ακριβώς όπως είχε ανακοινώσει, έχοντας χάσει την τελευταία του ευκαιρία για τον τέταρτο τίτλο του. Και η επόμενη αγωνιστική χρονιά, όπως πάντα, άνοιξε με τα 200 μίλια της Daytona του1984!
Στα 32 του χρόνια, ο Κέννυ Ρόμπερτς ήταν έτοιμος για μια δεύτερη καρριέρα σαν τημ μάνατζερ, έχοντας όμως δηλώσει ότι θα συμμετείχε (ίσως) σε επιλεγμένους αγώνες, φυσικά με Yamaha. Και ο πρώτος απο αυτούς τους αγώνες ήταν η Daytona όπου θα αντιμετώπιζε ξανά τον Σπένσερ, αυτή τη φορά όμως ο νεαρός συμπατριώτης του (και παγκόσμιος πρωταθλητής) θα είχε ένα πιο δυνατό όπλο, την ολοκαίνουργια τετρακύλινδρη (V4) ΝSR 500, που έμελλε να εξελιχθεί σε πολυνίκη θρύλο των Grands Prix.
Τα 200 μίλια του 1984 ωστόσο, θα έμεναν στην Ιστορία και για έναν άλλο λόγο, άσχετο με τη μάχη των δύο κορυφαίων αναβατών: Ηταν η τελευταία χρονιά που επετράπησαν μοτοσυκλέτες της F1 (δίχρονες μέχρι 750 c.c.), και οι κανονισμοί της Α.Μ.Α. εφαξής θα επέτρεπαν μόνο Superbike παραγωγής! Για πολλούς, η Daytona του 1984 ήταν ο τελευταίος ΜΕΓΑΛΟΣ αγώνας μοτοσυκλέτας, και πράγματι, τα δίχρονα θηρία θα εξαφανίζονταν στη συνέχεια, καθώς δεν υπήρχε πια αγώνας για να συμμετάσχουν. Και ο Ρόμπερτς τότε δήλωσε ότι θα είναι η τελευταία του Daytona, γιατί δεν θα είχε καμμία ευχαρίστηση πλέον να αγωνιστεί με πιο αργές και βαριές μοτοσυκλέτες. (Ας σημειώσω εδώ, ότι είχα επίσης το προνόμιο και την τύχη να τρέξω με, όχι μία αλλά δύο απο, τις φοβερές Yamaha TZ 750, μία σε πλαίσιο Νikko Baker και μία καινούργια OW 31 καταδική μου, πληρωμένη πανάκριβα στην Ελβετία, την οποία ατυχώς έχασα απο Ελληνικό κύκλωμα διακίνησης σπάνιων μοτοσυκλετών στο εξωτερικό, το οποίο και την υφάρπαξε παρανόμως από τρίτο -απατεώνα κι αυτόν- που την είχε υπεξαιρέσει και τον έψαχναν οι Αρχές. Κρίμα. Ευτυχώς έμειναν οι αναμνήσεις, που αυτές δεν κλέβονται!).
1984 λοιπόν, και η Yamaha έχει προσπαθήσει να βελτιώσει κάπως την άγρια συμπεριφορά των ΟW 69 680, για την οδήγηση των οποίων ο Εντυ Λώσον είχε πεί ότι “είναι σαν να προσπαθείς να παίξεις γκολφ χτυπώντας το μπαλάκι με ρόπαλο του μπέϊζ μπωλ!”. Στις δοκιμές ο Φρέντυ Σπενσερ με τη NSR 500 πετάει, γράφοντας χρόνο κατά 2” ταχύτερο απο του Ρόμπερτς, αλλά στον αγώνα των 54 γύρων ο King Kenny περνάει μπροστά στον 18ο, και κερδίζει τα 200 μίλια της Daytona για τρίτη φορά, ενώ τα Honda των Σπένσερ και Χάσλαμ συμπλήρωσαν το βάθρο.
Αυτός ήταν και ο “τελευταίος μεγάλος αγώνας μοτοσυκλέτας”, αλλά και η τελευταία εμφάνιση των θηριωδών Yamaha YZR OW 69 680, που μαζί με τον Κέννυ Ρόμπερτς, σιγά σιγά θα περνούσαν στη σφαίρα του μύθου, απο όπου και τα ανασύραμε γι’ αυτό το άρθρο αναμνήσεων. Τέλος του παραμυθιού, καληνύχτα σας!
DAYTONA 200 1983: https://youtu.be/p7hhh0ZoJm8